Pet lokalnih samouprava – Novi Pazar, Tutin, Mojkovac, Bijelo Polje i Kolašin – unaprijedilo je znanja i kapacitete u oblasti upravljanja otpadom, zahvaljujući projektu „BEST – Saradnja u upravljanju otpadom – Do održive životne sredine“, koji je NALED sproveo uz podršku Evropske unije i u partnerstvu sa Centrom za ekotoksikološka ispitivanja.
Cilj ovog projekta bio je da se unaprijedi sistem prikupljanja i reciklaže otpada u pograničnom području između Srbije i Crne Gore, uz jačanje kapaciteta lokalnih samouprava i javnih komunalnih preduzeća u oblasti primarne selekcije otpada i podizanje svijesti građana o značaju pravilnog upravljanja otpadom i očuvanja životne sredine. Ukupna vrijednost projekta iznosi 374.826,35 EUR, od čega Evropska unija finansira 318.602,40 EUR.
Tokom trajanja projekta održana su četiri tematska treninga za predstavnike lokalnih samouprava i javnih komunalnih preduzeća, kao i četiri treninga namijenjena organizacijama civilnog društva. Ovi edukativni susreti doprinijeli su razmjeni znanja, razumijevanju regulatornog okvira, jačanju tehničkih kapaciteta i podizanju svijesti zaposlenih u javnoj upravi o principima cirkularne ekonomije.
Jedan od značajnijih segmenata projekta bila je i studijska posjeta Austriji, tokom koje su učesnici imali priliku da se upoznaju sa savremenim i efikasnim modelima upravljanja otpadom, uključujući primarnu selekciju i njegovu preradu u električnu i toplotnu energiju. Glavna aktivnost na projektu je nabavka 2.000 (dvije hiljade) kanti za odvajanje otpada po principu dvije posude – na teritorijama Novog Pazara i Mojkovca – kao i prese za baliranje otpada za JKP Mojkovac. Novi Pazar je, zahvaljujući ostvarenim uštedama, nabavio i specijalizovano vozilo za prikupljanje otpada, čime su tehnički kapaciteti ove lokalne samouprave dodatno ojačani.
„Važno je da radimo na razvijanju sistema primarne selekcije, što podrazumijeva sakupljanje i odvajanje otpada na samom izvoru. Istraživanja NALED-a nam govore da većina građana ne odvaja otpad, jer nemaju uslova za to, dok samo petina ističe da nema naviku da reciklira. Takođe, pokazalo se i da bi dodatnoj motivaciji doprinijela, prije svega, veća blizina komunalnih kanti i reciklažnih ostrva za prikupljanje različitih vrsta otpada, kao i uvođenje određenih podsticaja. Srbija u oblasti upravljanja komunalnim otpadom dobro stoji što se tiče propisa i njihove usklađenosti sa regulativom Evropske unije, ali potrebna su dalja ulaganja u njihovo sprovođenje“, istakla je Sanja Knežević Mitrović, šefica Jedinice za zaštitu životne sredine u NALED-u.
U cilju uspostavljanja dugoročnog i održivog sistema upravljanja otpadom izrađeno je i pet strateških dokumenata javnih politika, i to: Analiza stanja i preporuke za upravljanje staklenim ambalažnim otpadom za Novi Pazar Analiza stanja i Mapa puta za cirkularnu ekonomiju za opštinu Tuti, Analiza stanja za uspostavljanje sistema za upravljanje ambalažnim otpadom za Crnu Goru, Analiza stanja i Mapa puta za cirkularnu ekonomiju za Mojkovac, Kolašin i Bijelo Polje, te Lokalni plan za upravljanje otpadom za opštinu Mojkovac.
Dokumenti su predstavljeni na radionicama održanim u Srbiji i Crnoj Gori, a njihovo usvajanje u Novom Pazaru i Tutinu potvrđuje spremnost i posvećenost lokalnih vlasti sprovođenju konkretnih koraka ka odgovornom upravljanju resursima. Ipak, primjetni su nedovoljni kapaciteti lokalnih samouprava da sve što im je delegirano sprovedu na dobar način sa resursima i finansijama kojima raspolažu.
Zato pilot projekti poput „BEST – Saradnja u upravljanju otpadom – Do održive životne sredine“ mogu da budu veliki podsticaj, posebno za manje sredine, kako bi se iz komunalnog otpada izdvojili, prije svega, resursi koje je moguće reciklirati, kao što su PET, aluminijum, karton i papir, višeslojna kartonska ambalaža i staklo.
Izvor: www.cbcsrb-mne.org