U okviru višekorisničkog IPA projekta “Restauracija Utvrđenja Besac u Virpazaru”, koji je Ministarstvo kulture radilo u saradnji sa Delegacijom Evropske Unije u Crnoj Gori, dodijeljena su bespovratna sredstva u iznosu od 455,214 eura, za sprovođenja prve faze radova restauracije Utvrđenja Besac, dok je kroz IPA projekat “Održivo upravljanje turizmom u okviru jadranskog nasljeđa” – HERA obezbijeđen iznos od 320.014 eura za završnu fazu radova.
U okviru projekta „Rastimo zajedno 3“ Portal Analitika predstavlja IPA projekte koji su završeni, ili su u finalnoj fazi, a imaju za cilj da pokažu koliko je važno da naša zemlja iskoristi IPA fondove za dalji razvoj svih sektora društva.
Ministarstvo kulture je obezbijedilo donaciju od 70,000 dolara iz fondova Svjetske banke za izradu Glavnog projekta restauracije kulturnog dobra, dok je iz nacionalnog budžeta Minisatrstvo kulture opredijelilo 57,885 eura.
Ministarstvo kulture je, prepoznajući značaj Utvrđenja Besac, ovo kulturno dobro 2008. godine uvrstilo na Listu prioritetnih intervencija, a kroz Komponentu 2 Regionalnog programa za kulturnu i prirodnu baštinu zemalja jugoistočne Evrope – Ljubljana proces. U okviru ove inicijative pripremljeni su Preliminarna tehnička procjena i Biznis plan rekonstrukcije i revitalizacije Utvrđenja Besac.
Radovi na realizaciji prve faze restauracije Utvrđenja Besac trajali su devet mjeseci, i projekat je uspješno završen 2013. godine. U okviru dodijeljenih sredstava realizovano je sprovođenje konzervatorskih mjera na Utvrđenju, objektu kasarne, bedemima i pristupnom putu.
Arhitektonsko-arheološka istraživanja
Pored navedenog, Ministarstvo kulture je izdvojilo značajna sredstva za izradu Projektnog zadatka, reviziju Glavnog projekta, obezbjeđivanje stručnog nadzora nad izvođenjem radova, arhitektonsko-arheološka istraživanja Utvrđenja i geodetsko snimanje terena sa 3D snimkom, dok su u toku 2014. godine, a kroz regionalni projekat Ljubljana process II, obezbijeđena sredstva za pripremu Menadžment plana ovog kulturnog dobra.
Osnovni cilj restauracije Utvrđenja Besac, jeste adaptacija i restauracija kulturnog dobra sa ciljem njegovog privođenja namjeni koja, u skladu sa principom održivosti, treba da bude bazirana na kulturnom turizmu. Tako će se Utvrđenje, a nakon realizacije završne faze Glavnog projekta njegove restauracije, koristiti za potrebe muzeja u kojem će biti prezentovani predmeti vezani za kulturnu i istorijsku prošlost Skadarskog jezera, vinoteke i suvenirnice.
Projekat restauracije Utvrđenja Besac je od početka njegove implementacije imao za cilj uključivanje lokalne zajednice, kako u samu restauraciju, tako i u definisanje buduće održive namjene kulturnog dobra. Njegova uspješna implementacija, koja je realizovana u saradnji sa Delegacijom Evropske Unije u Crnoj Gori, između ostalog je podrazumijevala i evidentiranje održivih benefita lokalne zajednice koja je, kao jedan od glavnih konzumenata restauriranog kulturnog dobra, posredstvom otvaranja novih radnih mjesta, ali i ubiranja prihoda od turističkih posjeta ovom izuzetno atraktivnom lokalitetu, bila uključena u sve aktivnosti koje su se odnosile na njegovo upravljanje i valorzaciju.
Višestruki benefiti
Benefiti uspješne implementacije projekta restauracije Utvrđenja Besac su mnogostruki. Crna Gora na svojoj teritoriji baštini izuzetno velik broj fortifikacionih objekata koji su najčešće locirani na turistički najatraktivnijim predjelima, te samim tim pogodni za dalja ulaganja u svrhu njihovog održivog turističkog razvoja.
Svaki vid ulaganja koji dolazi iz međunarodnih sredstava, od koji su za Crnu Goru od posebnog značaja upravo predpristupni fondovi, izuzetno je značajan, cijeneći činjenicu da restauracija kulturnih dobara nerijetko podrazumijeva izdvajanje velikih sredstava, koja vrlo često ne mogu biti opredijeljena iz nacionalnog budžeta.
Ovakav pristup restauraciji kulturne baštine direktno je uticao i na mijenjanje svijesti šire javnosti o benefitima kulturne baštine koja se nalazi u njihovoj okolini, a koja pored nesumnjivih istorijskih i estetskih vrijednosti, svakako može doprinijeti i realizaciji onih ekonomskih, baziranih na otvaranju novih radnih mjesta i ubiranju prihoda od turizma, a sve na principima održivog korišćenja.
Implementacija svih projekata, koji podrazumijevaju održivo korišćenje kulturnih dobara, usklađena je sa principom razvoja kulturne baštine, koja se kao nesumnjivo značajan potencijal države Crne Gore, treba privesti namjeni koja će zadovoljiti ekonomske, ali i konzervatorske principe definisane upravo kroz mehanizam njenog održivog korišćenja.
Izvor: Portal Analitika
