Evropski fond za Balkan (EFB) predstavlja zajedničku inicijativu nekoliko evropskih fondacija koje svojim djelovanjem podstiču dalje inicijative usmjerene ka jačanju demokratije, podsticanje procesa EU integracije i prepoznavanje i osnaživanje uloge država Zapadnog Balkana u ključnim izazovima EU. U okviru EFB, uspostavljen je European Fellowship Programme, obrazovni program orijentisan na podršku državnih službenika u državama Zapadnog Balkana. Osnovni cilj programa je pružanje podsticaja reformama u zemljama Zapadnog Balkana, kroz izgradnju ljudskog kapitala u okviru javne uprave i edukaciju i motivaciju državnih službenika da usvoje i kasnije primijene stečeno znanje prilikom boravka u institucijama u nekoj od država EU. Program je tradicionalno podijeljen u tri faze: uvodni seminar, praktična faza i završni dio Programa.
Za vrijeme uvodnog, šestodnevnog seminara, koji je održan u Berlinu i Potsdamu, učesnici su imali priliku da se upoznaju, razmijene iskustva i predstave svoja očekivanja vezana za praktičnu fazu Programa, ali i prošire znanje o ekonomskim, socijalnim i političkim izazovima EU i načinu funkcionisanja javne uprave na primjerima sistema uspostavljenih u okviru država članica EU. Nakon ovoga, svojih osam sedmica praktične faze Programa proveo sam u Ljubljani, u Kancelariji za razvoj i evropsku kohezionu politiku, u cilju boljeg shvatanja sistema funkcionisanja koordinacije Evropskih strukturnih i investiocionih fondova.
U pogledu kohezione politike, u okviru finansijske perspektive 2014-2020, Slovenija ima na raspolaganju 3,3 milijarde eura, koji se distribuiraju kroz 11 tematskih prioriteta, prethodno identifikovanih od strane Evropske komisiije, kako bi se dostigli ciljevi Strategije Evropa 2020. Ključni dokumenti koji predstavljaju osnov sprovođenja kohezione politike u Sloveniji su Partnerski sporazum između Slovenije i Evropske komisije za period 2014-2020, Operativni program za sprovođenje Evropske kohezione politike 2014-2020 i Strategija pametne specijalizacije. Kancelarija za razvoj i evropsku kohezionu politiku predstavlja upravljačko tijelo i odgovorna je za efikasno upravljanje, sprovođenje i koordinaciju evropske kohezione politike.
Radeći u Sektoru za kohezionu politiku i Sektoru za evropsku teritorijalnu saradnju i finansijske mehanizme, imao sam priliku da saznam više o naučenim lekcijama i izazovima u vezi sa sprovođenjem projekata u okviru ključnih tematskih ciljeva i prioriteta ulaganja u okviru ESI fondova, kao i implementaciji Operativnog programa. Kako Kancelarija nadgleda aktivnosti ostalih ministarstava, vladinih kancelarija, agencija i drugih zainteresovanih strana uključenih u ovaj proces, ukazala mi se mogućnost da proširim znanje i održim sastanke sa predstavnicima drugih instutucija. S tim u vezi, na temu apsorpcije ESI fondova, razgovarao sam sa predstavnicima Ministarstva za ekonomiju, razvoj i tehnologiju, Revizorskog tijela, Javne agencije za preduzetništvo, internacionalizaciju, strane investicije i tehnologije (SPIRIT) i Slovenačke razvojne i izvozne banke. Kada su u pitanju programi prekogranične i transnacionalne saradnje u kojima Slovenija učestvuje, tokom redovnih sastanaka vezanih za implementaciju tekućih projekata, ali i definisanju prioriteta u okviru finansijske perspektive 2021-2027 imao sam priliku da posjetim Hrvatsku, Italiju, Mađarsku i Austriju. Pored unapređenja znanja u pomenutim oblastima, uspostavio sam veliki broj kontakata, upoznao se drugačijim principom rada, a kao ključno dostignuće izdvojio bih organizovanje sastanka u Ambasadi Crne Gore u Sloveniji sa predstavnicima Kancelarije za razvoj i evropsku kohezionu politiku, u cilju uspostavljanje platforme i jačanja saradnje naše ambasade sa pomenutom instutucijom.
Završni seminar održan je u Solunu, gdje su predstavljeni najveći izazovi pri adaptaciji učesnika Programa, naučena praktična iskustva, kao i razlike u funkcionisanju sistema država Zapadonog Balkana i EU. Za državne službenike iz regiona neophodno je da imaju šansu da steknu nove vještine, izgrade određene kompetencije i nadograde kapacitete i vještine liderstva.
Suština Programa je da se po njegovom završetku donese praktično znanje u matične institucije, kada je riječ o o evropskim principima efikasne administracije, a u mom slučaju, Program je doprinio boljem razumijevanju položaja Crne Gore po pitanju budućeg sprovođenja kohezione politike EU. Na kraju, veoma bitno je da sam upoznao nove kolege iz regiona, izgradio profesionalnu mrežu, koju ću, nadam se, održati, u cilju jačanja regionalne saradnje države Zapadnog Balkana i zajedničke evropske integracije.
Peti broj časopisa Eurokaz
Autor: Bojan Tenjović, Sektor za evropske fondove – Kancelarija za evropske integracije
