Sticanje novih znanja i vještina, druženje i upoznavanje drugačijih kultura i običaja – tako studentkinja druge godine Ekonomskog fakulteta u Podgorici, Katarina Popović, opisuje ključne benefite Erasmus+ programa. Od početka februara do sredine juna ove godine, kroz međunarodnu kreditnu mobilnost, Katarina je boravila u Češkoj, gdje je pohađala nastavu na Visokoj banskoj školi Tehničkog univerziteta u Ostravi.
“Za to vrijeme, uspjela sam da uskladim obaveze na fakultetu sa druženjem i putovanjima, pa bih to izdvojila kao najveću prednost. S obzirom na samu lokaciju i srce Evrope, mogla sam lako i povoljno da obilazim susjedne države i gradove. Upoznala sam kolege iz svih djelova svijeta: Azije, Južne Amerike, Afrike, ali, naravno, i ostatka Evrope. Bila sam okružena ljudima koji dolaze iz različitih kultura, i kroz poznanstva sa njima naučila sam mnogo o njihovim običajima, načinu života, ali i potpuno drugačijem sistemu obrazovanja”, priča Katarina.
U široj javnosti, upravo je međunarodna kreditna mobilnost prva asocijacija na Erasmus+ program. Direktorica Nacionalne Erasmus+ kancelarije, Vanja Drljević, kazala je, da interesovanje mladih za ovaj program iz godine u godinu raste. Ona je objasnila da mladi mogu da studiraju u inostranstvu na partnerskoj ustanovi visokog obrazovanja ili da stažiraju u preduzeću, naučnom institutu, laboratoriji ili organizaciji. Kako je navela Drljević, mogu i da kombinuju studiranje u inostranstvu sa stručnom praksom, odnosno stažiranjem, “čime se dodatno poboljšavaju ishodi učenja i razvoj vještina”.
“Svake akademske godine na mobilnost u inostranstvo ode više stotina studenata, dok ukupan broj prijava često značajno nadmašuje broj dostupnih mjesta. Najčešće destinacije su Španija, Italija, Poljska, Njemačka, Austrija, a iskustva korisnika pokazuju da je Erasmus+ mobilnost prilika koja značajno utiče ne samo na akademski, već i na lični i profesionalni razvoj mladih”, rekla je Drljević.
To potvrđuje i studentkinja Katarina.
“Kroz mobilnost sam stekla mnoge vještine i navike, za koje smatram da je najviše zaslužan život u inostranstvu. Samim tim, vjerujem da svi ostali studenti, koji se odluče za razmjenu, neće pogriješiti, već će samo doprinijeti svom obrazovanju, ali i ličnom razvoju”, navela je Katarina.
Ona je ocijenila da se studije u Češkoj ne razlikuju značajno od onih u Crnoj Gori.
“U Češkoj su ispiti sastavljeni od završnog dijela ispita, i ponekad jednog seminara, dok u Podgorici prije ispita, nekad imamo seminarske radove, prezentacije i uvijek polažemo i jedan ili dva kolokvijuma. Takođe, obim gradiva je značajno manji nego kod nas, a ipak je obuhvaćeno sve ono što je važno naučiti”, kazala je Katarina.
Sve je više studenata, koji preko Erasmus+ programa, dolaze u Crnu Goru, najčešće iz Francuske, Poljske, Španije, Turske, i Italije. Prema riječima direktorice Nacionalne Erasmus+ kancelarije Vanje Drljević, strani studenti su uglavnom zadovoljni i nose sa sobom pozitivna iskustva, ističući gostoprimstvo, opuštenu atmosferu i priliku da pored studiranja upoznaju novu kulturu i način života.
Kada je riječ o međunarodnoj kreditnoj mobilnosti, Crna Gora broji preko 332 projekta i omogućava studentima i akademskom osoblju da uzmu učešće u raznim programima mobilnosti, precizirala je Drljević. Ona je istakla da je izgradnja kapaciteta u oblasti visokog obrazovanja – kao jednog od značajnih projekata Erasmus+ programa – usmjerena na povećanje kapaciteta visokoškolskih ustanova, tijela zaduženih za visoko obrazovanje, kao i na modernizaciju sistema visokog obrazovanja, posebno u pogledu upravljanja i finansiranja.
“Imamo ukupno 32 projekta, od kojih je 7 koordinisano od strane crnogorskih visokoškolskih ustanova. Crnogorski projekti izgradnje kapaciteta u visokom obrazovanju usmjereni su na širok spektar oblasti, uključujući IT sektor, poljoprivredu, zaštitu životne sredine i priobalna područja, strane jezike, autonomiju visokoškolskih ustanova, saradnju univerziteta i preduzeća, digitalizaciju, preduzetništvo, internacionalizaciju univerziteta, inkluziju i drugo”, istakla je Drljević.
U projektima u okviru Erasmus+ programa, Univerzitet Donja Gorica (UDG) aktivan je više od 10 godina. U saradnji sa renomiranim evropskim partnerima ta obrazovna institucija učestvovala je u više od 20 Erasmus+ projekata, kazala je doc. dr Sandra Tinaj, generalna menadžerka UDG-a, naglasivši da je UDG bio koordinator u tri Erasmus+ projekta.
“Značaj Erasmus+ programa nadilazi puki projektni prilaz – on gradi institucije, osnažuje pojedince, modernizuje sisteme i otvara vrata ka evropskom obrazovnom prostoru i zajedničkim vrijednostima”, navela je Tinaj. Ona je podvukla da su međunarodna prepoznatljivost i reputacija, modernizacija studijskih programa i nastavnih metoda, razvoj akademskog i administrativnog kadra, prilike za studente te umrežavanje i strateška partnerstva – ključni benefiti učešća u Erasmus+ programu. Tinaj je dodala da uloga koordinatora u Erasmus+ projektu nosi posebnu težinu i odgovornost, ali i donosi niz privilegija kakve su vodeća uloga u definisanju vizije i ciljeva, jačanje institucionalnog integriteta i kapaciteta, pristup većim fondovima i resursima, vidljivost i liderstvo u nacionalnom i regionalnom kontekstu, ali i održivi razvoj i uticaj nakon završetka projekta.
Svoje lično iskustvo učešća u Erasmus+ projektima, Tinaj je opisala kao bogato, inspirativno i profesionalno formativno.
“Boravci u inostranstvu u okviru projektnih aktivnosti – bilo da je riječ o studijskim posjetama, treninzima, radionicama ili koordinacionim sastancima – pružili su mi priliku da iz prve ruke upoznam načine rada vodećih evropskih institucija, njihove obrazovne metodologije, organizaciju i kulturu akademskog života. Istovremeno, ti susreti su bili dragocjena prilika da predstavim inovativne pristupe, razvojne inicijative i dobre prakse sa UDG-a, čime smo afirmisali naš model rada i viziju obrazovanja”, potcrtala je Tinaj. Ona je naglasila značaj saradnje sa nastavnim kadrom iz inostranstva, te profesionalne kontakte koji su prerasli u trajna partnerstva, zajedničke ideje, pa čak i prijateljstva.
Erasmus+ program obuhvata i šemu za srednje stručno obrazovanje, u kojoj Crna Gora ima priliku da učestvuje od 2018. godine.
“Naša zemlja je uspela da uradi značajan dio posla u smislu brojnih projekata u oblasti srednjeg stručnog obrazovanja, a koristi od učešća u ovim projektima su više nego vidljive i do sada ukupno imamo 5 projekata mobilnosti kroz pilot šemu mobilnosti Evropske komisije i 27 projekata izgradnje kapaciteta u okviru programa Erasmus+. Pored srednjih stručnih škola, u ovim projektima su angažovane i NVO i institucije iz oblasti obrazovanja”, kazala je Drljević. Ona je podsjetila da Erasmus+ nudi značajne prilike i u oblasti sporta, koje “crnogorska sportska zajednica postepeno prepoznaje”. Ona je dodala da je sve veći broj sportskih klubova, organizacija i saveza koji žele da se uključe u Erasmus+ projekte.
“Benefiti ovog programa su prepoznati u našoj sportskoj zajednici, jer ne samo da donosi korist u vidu edukacije, već i u širem povezivanju sa međunarodnim partnerima, o čemu svjedoči broj od ukupno 13 projekata izgradnje kapaciteta u oblasti sporta u kojima učestvuju različite sportske organizacije iz Crne Gore među kojima su Crnogorski olimpijski komitet (koji učestvuje i u ulozi koordinatora), zatim Paraolimpijski komitet Crne Gore, Odbojkaški savez Crne Gore itd.”, zaključila je Drljević.
ŽAN MONE – prilika za evropeizaciju obrazovnog sistema
Žan Mone akcija u okviru Erasmus+ programa, kao inicijativa koja promoviše proučavanje, istraživanje i analizu Evropske unije, kao i njegovanje evropskih vrijednosti, znatno se manje koristi u poređenju sa drugim akcijama u okviru visokog obrazovanja. Direktorica Nacionalne Erasmus+ kancelarije, Vanja Drljević, objasnila je da Žan Mone program predstavlja priliku da kroz module, katedre ili centre izvrsnosti Crna Gora modernizuje svoje studijske programe, uvodeći teme koje se tiču Evropske unije – njenih trendova, vrijednosti i politika.
“Do sada ukupno imamo 9 Žan Mone projekata i možemo reći da ima još prostora da se potencijali ovog programa bolje iskoriste. Uspješni primjeri pokazuju koliko on može biti koristan, ne samo za jačanje nastavnih i istraživačkih kapaciteta, nego i za ubrzavanje procesa evropeizacije obrazovnog sistema, koji je važan aspekt pristupnog puta Crne Gore ka EU. Uzimajući u obzir naš integracioni proces ka EU, ovaj program je izvanredna prilika da bolje upoznamo Evropsku uniju u različitim kontekstima. Iako ne možemo reći da se ovaj program kod nas koristi u dovoljnoj mjeri, važno je istaći da su dosadašnji projekti obrađivali veoma relevantne teme, poput ekonomske politike EU, prava unutrašnjeg tržišta EU, regionalne saradnje zasnovane na pomirenju, izazova politike proširenja, migracija, integracija i interkulturalnog dijaloga”, navela je Drljević.
Erasmus+ mora ostati prioritet
Erasmus+ program je stub savremenog obrazovanja u Evropi, pa se njegove prednosti – od mobilnosti i povezivanja do reformi i inovacija – ne smiju uzimati zdravo za gotovo, rekla je doc. dr Sandra Tinaj, generalna menadžerka UDG-a.
“Upravo zato je važno nastaviti isticati, njegovati i unapređivati učešće u programu, ne samo radi benefita za institucije, već zbog ukupnog kvaliteta, relevantnosti i konkurentnosti sistema visokog obrazovanja Crne Gore” kazala je Tinaj.
Autorka: Bojana Milićević, Radio Crne Gore
Ovaj tekst objavljen je u 16. broju časopisa Eurokaz.