Projekat „Podrška evaluaciji IPA II akcija realizovanih pod indirektnim upravljanjem“, finansiran od strane Evropske Unije, započeo je u septembru 2024. godine sa ciljem da ocijeni kvalitet implementacije odabranih akcija i utvrdi u kojoj mjeri su ciljevi tih akcija ostvareni, kao i da pruži preporuke za efikasniju implementaciju budućih ugovora za održivije i uspješnije korišćenje sredstava EU.
Fokus evaluacije bio je usmjeren na tri akcije, finansirane u okviru IPA II i realizovane pod indirektnim upravljanjem, i to u okviru sljedećih sektora:
► Sektor životne sredine i klimatskih akcija – Akcija „Jačanje kapaciteta i aktivnosti vezane za pravni okvir za sektor životne sredine i klimatske akcije“
► Sektor konkurentnosti i inovacija – Akcija „Jačanje konkurentnosti i inovacija u Crnoj Gori“;
► Sektor zapošljavanja i socijalnih politika – Zajednički program EU-CG za zapošljavanje, obrazovanje i socijalnu zaštitu (2015-2017) (SOPEES 2015-2017) – Akcija 1 – Poboljšanje tržišta rada i povećanje zapošljivosti i Akcija 3 – Poboljšanje socijalne uključenosti i sistema socijalne i dječje zaštite.
Evaluacija je sprovedena prema sveobuhvatnoj metodologiji zasnovanoj na OECD/DAC kriterijumima evaluacije, uključujući relevantnost, koherentnost, efikasnost, efektivnost, uticaj i održivost. Proces evaluacije je obuhvatao analizu dokumenata, prikupljanje primarnih podataka, konsultacije sa relevantnim stranama i usklađivanje sa standardima evaluacije EU. Podaci su prikupljani putem intervjua, anketa i pregleda projektne dokumentacije, osiguravajući robusnu i na dokazima zasnovanu procjenu učinka aktivnosti. Evaluacija je sprovedena u četiri glavne faze u periodu od septembra 2024. do maja 2025. godine.
Evaluacija je otkrila značajan napredak u usklađivanju nacionalnih politika sa standardima EU i jačanju institucionalnih kapaciteta u ključnim sektorima. Evaluacija, koja je bila fokusirana na životnu sredinu i klimatske akcije, konkurentnost i inovacije, kao i obrazovanje, zapošljavanje i socijalne politike, istakla je kako uspjehe, tako i oblasti gdje su potrebna dalja poboljšanja kako bi se maksimizovao uticaj i obezbijedila dugoročna održivost.
U sektoru životne sredine i klimatskih akcija, aktivnosti su uspjele da ojačaju sposobnost nacionalnih institucija da razvijaju politike i pripremaju investicione projekte. Međutim, ostaju izazovi u upravljanju čvrstim otpadom i implementaciji projekata na nivou opština. Evaluacija preporučuje unaprjeđenje pristupa finansiranju opština, jačanje koordinacije među relevantnim institucijama i poboljšanje finansijskih okvira za lokalne vlasti.
Sektor konkurentnosti i inovacija bilježi pozitivne rezultate u jačanju institucionalne otpornosti, ekonomske uprave i konkurentnosti malih i srednjih preduzeća. Jedinstvena tačka pristupa (SAP) za MSP pokazala se dragocjenim resursom. Kako bi dodatno unaprijedili ovaj sektor, evaluacija sugeriše pojednostavljenje regulatornih procesa, razvijanje sveobuhvatne platforme podrške za MSP i stvaranje inovacionih ekosistema kroz klastere i diversifikovane izvore finansiranja.
U sektoru zapošljavanja i socijalnih politika, aktivnosti su imale mjerljiv uticaj na generisanje zaposlenosti, integraciju na tržištu rada i širenje socijalnih usluga. Preporuke za ovaj sektor uključuju jačanje modela usluga zasnovanih na zajednici, integrisanje programa samozapošljavanja u nacionalni budžet, razvijanje održivih mehanizama finansiranja za socijalne usluge, i unaprjeđenje sistema monitoringa i evaluacije kako bi se osigurale efikasne inicijative socijalne zaštite.
Evaluacija naglašava potrebu za kontinuiranim unapređenjem procedura i sistema kako bi se osiguralo da programi finansirani od strane EU postignu svoj puni potencijal u doprinosu dugoročnim razvojnim ciljevima Crne Gore.
Naziv projekta: „Podrška evaluaciji IPA II akcija realizovanih pod indirektnim upravljanjem“/“Support to the evaluation of IPA II actions implemented under indirect management”
Broj ugovora: CFCU/MNE/278
Vrijednost ugovora: 193.000,00 EUR
Ugovorno tijelo: Ministarstvo finansija Crne Gore, Direktorat za finansiranje i ugovaranje sredstava EU pomoći
Glavni korisnik: Ministarstvo evropskih poslova Crne Gore, Direktorat za koordinaciju finansijske podrške EU
Korisnici: Ministarstvo ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera, Ministarstvo ekonomskog razvoja, Ministarstvo rada, zapošljavanja i socijalnog dijaloga, Ministarstvo socijalnog staranja, brige o porodici i demografije
Implementator: EY
Overall Evaluation Report_for publishing