Proizvođači sira iz Pljevalja i Kolašina tokom studijske posjete Sloveniji i razgovora sa kolegama iz Udruženja proizvođača zaštićenog Bovškog sira uvjerili su se da je potrebno da se još snažnije udruže i intenzivnije krenu u izradu proizvođačke specifikacije kao osnovnih preduslova za zaštitu sira koji proizvode geografskom oznakom.
U procesu sertifikacije imaće, kao i do sada, snažnu podršku Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja, koje je organizovalo studijsku posjetu i konstatno radi na informisanju i podsticanju proizvođača da uđu u taj proces.
Tokom petodnevnog boravka u gradu Bovecu delegacija iz Crne Gore posjetila je i Ministarstvo poljoprivrede Slovenije, kao i tijelo za kontrolu i sertifikaciju zaštićenih oznaka „Bureau Veritas“ doo. Tom prilikom upoznali su se teorijski sa EU procedurama registracije geografske oznake, pravnim okvirom, sistemom kontrole i sertifikacije zaštićenih proizvoda.
Tokom posjete Sloveniji, proizvođači su, zajedno sa predstavnicima Ministarstva i dvije lokalne samouprave, između ostalog, posjetili Udruženje proizvodjača Bovskog sira, kao i Tolmica koji su zašticeni oznakom porijekla. Nakon obilaska slovenačkih proizvođača, prema riječima savjetnice za politiku kvaliteta u Ministarstvu Merise Čekić, našim proizvođačima jasniji su i benefiti zaštite proizvoda i zašto je, ipak, isplativo krenuti u ne tako jednostavan proces sertifikacije.
Opstine Bovec i Tolmin nalaze se na 400 m nadmorske visine i nalaze se u podnozju Alpa čiji vrhovi dosežu do 2.200 metara nadmorske visine. Proizvodnja sira na području ovih opština, u kotlini i u planinskom dijelu, ima jako dugu tradiciju.
Osim Bovškog i Tolminc sira, ovaj po površini mali predio ima još jedan zaštićeni naziv – sir Mohant. Proizvođači sva tri sira su udruženi uglavnom u udruženja koja sačinjavaju mala poljoprivredna gazdinstva. Zaštita koju su ostvarili dovela je i do očekivanih benefita.
Interesovanje turista za obilazak i boravak u oblasti koja je postal prepoznatljiva po zaštićenim proizvodima omogućila je i njihov odličan plasman. Zato se osim proizvodnjom sira, sva porodična gazdinstva bave se uspješno i seoskim turizmom.
Osim poljoprivrednih gazdinstava gdje se proizvodi Bovški sir, u koncept geografske zaštite uključena je i veća sirara “Planinka”. To dodatno omogućava veću proizvodnju, manje troškove labaratorijskih analiza, neophodnog marketinga, a u krajnjem i bolji plasman na tržište.
Proizvođači iz Crne Gore, kako prenosi Merisa Čekić, imali su priliku da vide na koji način su njihove slovenačke kolege pripremile proizvođačku specifikaciju, osnovni dokument u kome se do detalja opisuje i dokazuje da su kvalitet i karakteristike proizvoda povezane sa geografskim područjem i umijećem proizvođača, zasnovanom na tradiciji.
“Posjeta je bila značajna i za razumijevanje šta znače interne kontrole proizvodnje koje sami proizvođači treba da sprovode nakon ulaska u sistem zaštite, kao i načina eksternih kontrola koje rade sertifikaciona tijela i inspekcijske službe. Proizvođače pljevaljskog i kolašinskog sira nije obeshrabrila informacija da se u sistemu zaštite kao sljedeći i najbitniji nivo kontrole računa onaj od strane potrošača, s obzirom na to koliko su ti sirevi u Crnoj Gori cijenjeni i traženi na tržištu”, kaže Čekić.
PR Služba Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja