Tvrđava Španjola u Herceg Novom, biser crnogorske kulturne baštine, prolazi kroz temeljnu rekonstrukciju, a po završetku će postati međunarodni kreativni i kulturni centar. Ovaj projekat značajno će obogatiti turističku ponudu i podstaći ekonomski razvoj grada od skalina.
Vrijednost radova u prvoj fazi iznosi 2,5 miliona eura, od čega je 1,6 miliona sufinansirano iz IPA fondova Evropske unije, dok je ostatak sredstava obezbijeđen iz državnog budžeta.
Smještena na brdu Bajer, s pogledom na stari grad i Bokokotorski zaliv, tvrđava Španjola stražari nad Herceg Novim od 16. vijeka. Njenu gradnju započeli su španski osvajači, a dovršili Turci, čime je nastalo utvrđenje koje podsjeća na prizore iz serijala „Igre prijestola“. Kroz istoriju, tvrđava je igrala važnu ulogu u odbrani grada i služila prvo kao odbrambeno uporište, a kasnije i kao zatvor tokom Drugog svjetskog rata.
Sa vrha tvrđave pruža se veličanstven pogled na plavi Jadran – prizor koji posjetiocima oduzima dah. Obilazak Španjole je kao putovanje kroz vremeplov, koji nas vraća u davnu prošlost, u vrijeme kraljeva, Mletaka, Osmanlija i Španaca koji su oblikovali jedinstveni karakter ovog grada.
Vratiti ovaj dragulj u život nije mali podvig i zahtijeva stručnost, strpljenje i ogroman rad. Vjekovno izlaganje prirodnim elementima, vlazi, vjetru, kiši i promjenljivim temperaturama, uzelo je danak erodirajući kamen i ostavljajući pukotine u zidovima. Svaka tvrđava je jedinstvena slagalica istorije, a stručne arhitekte, zanatlije i arheolozi rade na obnovi kako bi bogatu prošlost Španjole utkali u savremenost i budućnost.
U cilju očuvanja originalnog dizajna, u rekonstrukciji krovova i zidova tvrđave koriste se savremeni materijali, poput providnog polikarbonata, dok će se tradicionalni materijali poput kamena koristiti u restauraciji ostalih oštećenih djelova tvrđave. U okviru prve faze projekta – do marta 2026. godine – biće sanirani bedemi, sve kule i šetnice, veliki rezidencijalni objekat i jedan pomoćni objekat na ulazu u tvrđavu, a biće modernizovana i mreža vodovodnih i električnih instalacija.
Kao simoboli snage i nasljeđa prošlih epoha, tvrđave zauzimaju istaknuto mjesto u našoj kolektivnoj mašti. Obnovljena Španjola postaće kulturni svetionik za lokalnu zajednicu i turiste. Ugostiće različite događaje, konferencije, izložbe, umjetničke sajmove i kreativne ateljee, što će značajno doprinijeti jačanju turističke ponude Herceg Novog i lokalne ekonomije. Tvrđava Španjola postaće platforma za povezivanje mladih kreativnih preduzetnika i inovativnih startapa iz čitavog regiona, podstičući saradnju na području očuvanja kulturne baštine i umjetnosti.
Revitalizacija tvrđave realizuje se u okviru projekta „SA CREATIVITY“, koji se finansira sredstvima Interreg IPA programa Južni Jadran 2021 – 2027. Projekat ima za cilj revalorizaciju i revitalizaciju bogatog kulturnog nasljeđa regiona, a sprovodi ga Ministarstvo kulture i medija Crne Gore u saradnji sa Nacionalnom turističkom organizacijom Crne Gore, Ministarstvom turizma Republike Albanije i italijanskim regijama Pulja i Molize.
MINISTARSTVO KULTURE I MEDIJA