Uvažena gospođo ambasadorko Štajnaker,
Uvažena gospođo Uljarević,
Ekselencije,
Dame i gospodo,
Čini mi veliko zadovoljstvo i raduje me što sam u mogućnosti da prisustvujem konferenciji koja se održava u cilju obilježavanja 25 godina od pada Berlinskog zida, u saradnji Centra za građansko obrazovanje i Ambasade Savezne Republike Njemačke.
25-godišnjica pada Berlinskog zida podsjeća da se ljudska želja za slobodom ne može potisnuti i potvrđuje da je sloboda suštinska i pokretačka snaga ljudskog djelovanja. Tokom sudbonosne 1989, sve više i više istočnih Njemaca prevazišlo je svoj strah od državne represije i maltretiranja. Čežnja za slobodom i samoopredeljenjem nije mogla – za razliku od 1956. u Mađarskoj, 1968. u Čehoslovačkoj , 1981. u Poljskoj – više biti slomljena; ni u Istočnoj Nemačkoj ni bilo gdje drugdje u Evropi. Pad zida bio je u pravom smislu riječi proboj jedne mirne revolucije – više nego zasluženo krunisanje moralne i građanske hrabrosti. U tom smislu je dan radosti zbog pada Berlinskog zida, takođe, uvijek dan sjećanja na žrtve, a glavna poruka pada Berlinskog zida je da moramo i da možemo okrenuti stvari na bolje. Ova poruka upućena je kako ljudima u Evropi, tako i drugdje u svijetu gdje su temeljna ljudska prava i slobode ugrožene.
Događaj od 9. novembra 1989. promijenio je svijet. Ljudska potreba da se bude u stanju da se sudbina uzme u svoje ruke, okončala je epohu nehumane podjele Evrope i Hladnog rata. To je bio početak kraja podjele Berlina, podjele Njemačke, podjele Evrope i podjele svijeta na dva bloka.
Kao što Njemačka sa ponosom slavi dostignuća koja simbolizuje 9. novembar i mi ćemo se podsjetiti na značaj njemačkog razumijevanja i podrške koju Crna Gora ima na neumornom putu transformisanja svog društva, u težnji ka evropskim i evroatlantskim integracijama. Naime, prošlo je osam godina od kada su Crna Gora i Njemačka, na temelju obnovljene državne nezavisnosti Crne Gore, ponovo uspostavile diplomatske odnose. Ove veze su jačale tokom posljednjih godina i mi smo ponosni što njemački narod možemo nazvati našim prijateljima.
Ja ću iskoristiti ovu priliku da, na obostrano zadovoljstvo, istaknem brojne tekuće projekte koji će u velikoj mjeri doprinijeti unapređenju naših sposobnosti za efikasno vođenje pregovora za članstvo u EU. Ovo naše prijateljstvo dodatno je osnaženo i kroz zajedničku posvećenost promovisanju mira, razvoja i bezbjednosti širom svijeta, a podrška Njemačke reformi sistema odbrane Crne Gore na njenom putu ka NATO-u je od velikog značaja.
Posebno sam zadovoljan što mogu da istaknem da su, zahvaljujući veoma dobrim odnosima, koji se ogledaju u prijateljskom duhu međusobnog razumijevanja i uzajamne podrške, Crna Gora i Njemačka u prethodnim godinama, kroz intenzivni politički dijalog, posvećeno radile na jačanju međudržavnih odnosa. Uspostavljeno razumjevanje između naših zemalja, svoj najdublji iskaz je dobilo u činjenici da danas gotovo nema oblasti u kojoj ne ostvarujemo sadržajnu i plodonosnu saradnju.
U prilog svestranosti njemačkog doprinosa evropskim i evroatlantskim stremljenjima Crne Gore, ali i našeg Regiona u cjelini, svjedoči i Konferencija o Zapadnom Balkanom, koja je upravo pod pokroviteljstvom njemačke Savezne vlade, održana u Berlinu, 28. avgusta. U Završnoj izjavi, konstatovano je da Konferencija treba da da podsticaj periodu od četiri godine u kojem će države-učesnice zajedno ulagati pojačane napore u cilju postizanja daljeg konkretnog napretka na planu sprovođenja reformi, rješavanja otvorenih bilateralnih i nacionalnih pitanja te pomirenja u Regionu, kao i da će biti jedinstvene u nastojanju da jačaju regionalnu privrednu saradnju i uspostave temelje održivog razvoja. Odlučeno je, takođe, da se do 2018. učesnici jednom godišnje sastaju kako bi sprovodili dogovorenu agendu, te je ojačali daljim konkretnim projektima. Domaćin naredne godine biće Austrija.
I na nedavnoj Konferenciji ministara vanjskih poslova jugoistočne Evrope, koja je, u organizaciji njemačkog Instituta Aspen, i pod pokroviteljstvom ministara vanjskih poslova SR Njemačke i Ujedinjenog Kraljevstva, početkom novembra održana, takođe, u Berlinu, ocijenjeno je da je progres Crne Gore na putu prema EU vidljiv, a pozdravljen je i napredak koji su ostale zemlje Regiona pojedinačno ostvarile. Poručeno je da zemlje Zapadnog Balkana imaju jasnu perspektivu priključenja EU, te da je zapadnobalkanski region u cjelini, bezbjednosno-politički i privredno, od velikog značaja za Evropu. Ujedno, šefovi diplomatije zemalja regiona ponovili su posvećenost i značaj evropske perspektive za dugoročnu stabilnost i razvoj Zapadnog Balkana, koji jeste i ostaje u srcu Evrope.
Dame i gospodo, naša današnja saradnja, u Evropi i Regionu, je pravi odgovor na sukobe iz prošlosti. Danas je stanje bezgraničnog međusobnog nepovjerenja, odnosno povjerenja u hladnu, vojnu logiku, kao prije 100 godina, kada je počeo Prvi svetski rat, gotovo nezamislivo. Toga se prisjećamo ovih dana, jednako kao i 75-godišnjice početka Drugog svjetskog rata. Oba rata proizveli su milione stradalih – vojnika i civila podjednako. Međutim, posle svih ovih strahota Evropa još nije bila uspjela da se konsoliduje. Uslijedio je Hladni rat. Njemačka, Evropa i svijet su bili podijeljeni u dva bloka. Zid kroz sredinu Berlinu bio je simbol te podjele.
Moramo, međutim, biti svjesni da se izazovi koji su pred EU mijenjaju. Nakon II svjetskog rata to je bio mirovni projekat. Poslije pada zida, projekat ponovnog ujedinjenja Evrope. Danas je to izazov prilagođavanja globalnim promjenama, izazov definisanja nove uloge, ali i izazov poboljšanja ukupne konkurentnosti u uslovima 21 vijeka. Danas pod okriljem Evropske unije živi zajedno oko 500 miliona građana iz 28 država članica. U tom smislu, osjećam da pad Berlinskog zida podsjeća ne samo na radost ujedinjenja, već i na veliku odgovornost, za postizanje boljeg života u budućnosti sa uvjerenjem koje granice danas i sjutra možemo zajednički prevazići, i kako Crna Gora kao budući dio EU, tom procesu može pomoći.
Zahvaljum vam na pažnji i želim uspješnu diskusiju.
