Bitnoje pomenuti da na teritoriji Crne Gore nije registrovano nijedno krivično djelo terorizma. Ono što predstavlja poseban izazovje, svakako, rano prepoznavanje nasilnog ekstremizma i radikalizacije koji vode ka terorizmu i s tim u vezi permanentno praćenje situacije u zemlji sa ciljem identifikovanja pojedinaca i grupa podložnih radikalizaciji.
Ovo ne predstavlja samo aktivnost policije, vojske i obavještajnih službi, već izazov stvaranja uslova za iskorjenjavanje ove pojave u društvu kaže u intervjuu Pobjedi Mira Cerović, šefica Radne grupe za poglavlje 24.
Ističe da je Radna grupa za ovo poglavlje svojim rezultatom, ocijenjenim od strane Evropske komisije, pokazala da ima kapaciteta za integracioni proces, kao i da je spremna da usvaja nova znanja, neophodna za nove uslove življenja i buduće vrijeme.
POBJEDA: Azil je oblast koju Evropska unija smatra veoma značajnom. Koji su najveći izazovi Crne Gore u ovoj oblasti i koje mjere iz AP su planirane da se realizuju ove godine?
CEROVIĆ: S obzirom da se azil tiče oblasti zaštite ljudskih prava, on je svakako veoma značajan Evropskoj uniji. Za Crnu Goru je svakako najveći izazov da oblast azila uskladi sa standardima EU. U skladu sa AP 24 novi zakon o azilu biće donijet do kraja godine. Naime, u martu prošle godine formirana je Međuresorska radna grupa za izradu ovog zakona, u septembru prošle godine izrađena je Analiza uticaja donošenja novog zakona o azilu koja je proslijeđena i Evropskoj komisiji na uvid. Nacrt novog zakona je već završen i biće na javnoj raspravi naredne sedmice. Zakon o azilu biće usaglašen sa Direktivom o kvalifikaciji (2011), Direktivom o procedurama (2013) i Direktivom o minimumu standarda za prihvat tražilaca azila (2013), kao i sa Eurodak III i Dablin III regulativama. Usvajanjem ovog zakona, u Crnoj Gori će početi implementacija standarda Zajedničkog evropskog sistema azila (CEAS).
U skladu sa AP 24 do kraja juna će biti završena Baza (elektronske evidencije) tražilaca azila sa njihovim biometrijskim podacima.
Takođe, i u ovoj godini se nastavlja sa realizacijom aktivnosti iz AP 24 u dijelu obuka državnih i policijskih službenika na temu iz oblasti azila, kako angažovanjem eksperata uz pomoć TAIEX instrumenta tako i organizovanje obuka na Policijskoj akademiji. Istakla bih da je Crna Gora već preduzela značajne korake na suzbijanju kretanja lažnih azilanata u zemlje EU. O tome svjedoči i posljednji izvještaj EK, objavljen krajem februara 2015, koji konstatuje da od ukupnog broja azilanata iz država Zapadnog Balkana samo je dva posto iz Crne Gore i pohvaljuje napore Crne Gore u ovoj oblasti.
POBJEDA: Koliko je formiranje specijalnog državnog tužilaštva, koje je planirano za ovu godinu, značajno u borbi protiv organizovanog kriminala?
CEROVIĆ: Formiranje specijalnog državnog tužilaštva bi iz više razloga trebalo da dovede do bolje i efikasnije borbe protiv organizovanog kriminala i korupcije. Prvi razlog je što će u okvirima Državnog tužilaštva biti formirano posebno tužilaštvo, nadležno da postupa isključivo u predmetima organizovanog kriminala, visoke korupcije (korupcije počinjene od strane javnih funkcionera), terorizma, ratnih zločina i pranja novca. Drugi razlog je što će tom činjenicom specijalno državno tužilaštvo biti rasterećeno drugih nadležnosti i moći će da se fokusira samo na predmete organizovanog kriminala i visoke korupcije. Treći razlogje što Zakon o specijalnom državnom tužilaštvu daje posebna ovlašćenja specijalnim tužiocima u smislu da mogu zahtijevati od drugih državnih organa kontrolu poslovanja pravnog ili fizičkog lica, pribavljanja određene dokumentacije, podataka, i sl. I konačno, specijalni tužioci će moći od banaka tražiti dostavljanje podataka o računima lica za koje smatraju da postoji osnov sumnje da su počinili krivična djela iz nadležnosti specijalnog tužilaštva.
Specijalni tužioci će imati na rapolaganju službenike specijalnog policijskog tima koji će postupati po njihovim nalozima, kao i istražitelje državne službenike iz drugih državnih organa koji će preduzimati radnje po nalogu i uputstvima specijalnog tužioca, a u skladu sa pravilima svoje struke. POBJEDA: Koje kratkoročne aktivnosti treba izvršiti na planu borbe protiv terorizma i šta predstavlja poseban izazov u toj oblasti?
CEROVIĆ: Bitno je pomenuti da na teritoriji Crne Gore nije registrovano nijedno krivično djelo terorizma.Naravno, mi preduzimamo korake u cilju prevencije terorizma. U tom pravcu uskoro očekujemo usvajanje nove strategije i akcionog plana kojim se definiše okvir djelovanja crnogorskih institucija u borbi protiv terorizma za naredne četiri godine. Još jedna vrlo bitna aktivnost je procjena rizika od pranja novca i finansiranja terorizma, koju smo započeli u martu 2014. godine sa ekspertima Svjetske banke, OEBS-a i Evropske komisije, a čija finalizacija se očekuje u junu ove godine. Ono što predstavlja poseban izazov je svakako rano prepoznavanje nasilnog ekstremizma i radikalizacije koji vode ka terorizmu i s tim u vezi permanentno praćenje situacije u zemlji, sa ciljem identifikovanja pojedinaca i grupa podložnih radikalizaciji. Ovo ne predstavlja samo aktivnost policije, vojske i obavještajnih službi, već izazov stvaranja uslova za iskorjenjavanje ove pojave u društvu.
Ne manje važno je preduzimanje svih mjera, od socioloških, psiholoških, medijskih i represivnih, sa zadatkom sprečavanja regrutovanja i upućivanja boraca na strana ratišta. Kao i kod svih savremenih bezbjednosnih izazova i kod ovog segmenta borbe najteži aspekt je dokazivost da je neko planiran, regrutovan, obučen i poslat na strano ratište. U cilju sprečavanja navedenog, Crna Gora je kriminalizovala ne samo odlazak i učešće već i sve one koji organizuju, finansiraju i pomažu odlazak terorista u borbe u drugim zemljama, što je vidljivo i u posljednjim izmjenama krivičnog zakona usvojenog ovog mjeseca.
POBJEDA: Čime biste se u dosadašnjoj realizaciji mjera iz AP pohvalili kao najuspješnijim rezultatom, a čime nijeste zadovoljni, odnosno šta zahtijeva dodatni napor?
CEROVIĆ: Za mjerenje rezultata u procesu evropskih integracija isključivo je mjerodavna Evropska komisija. Ocijenjeno je da je Crna Gora napravila određeni napredak u oblasti pravde, slobode i bezbjednosti (što su oblasti poglavlja 24) i da se implementacija Akcionog plana u najvećoj mjeri odvija planiranom dinamikom. Pojedinačno gledano, napredak je ostvaren skoro u svakoj oblasti. Kada govorimo o osjetljivim oblastima migracija i azila, otvoreni su Prihvatilište za strance i Centar za azilante, a usvojen Zakon o strancima i završen Nacrt zakona o azilu. Monitoring se obezbjeđuje u kontinuitetu. Kada govorimo o vanjskim granicama i Šengenu, već drugu godinu primjenjujemo Strategiju integrisanog upravljanja granicom, dokument koji je u potpunosti usklađen sa IBM konceptom Evropske unije. U oblasti pravosudne saradnje u građanskim i krivičnim stvarima konstatovan je napredak u izradi legislative, međunarodnoj saradnji i članstvu u Evropskoj mreži. U oblasti policijske saradnje smo veoma aktivni na međunarodnom i regionalnom nivou, potpisan je sporazum sa EUROPOL-om. U oblasti borbe protiv organizovanog kriminala, koji ujedno obuhvata najveći broj mjera u AP, u cilju unapređenja borbe protiv organizovanog kriminala, imamo promjene u organizacionoj strukturi Uprave policije. U Sektoru kriminalističke policije su osnovane četiri nove organizacione jedinice i to za borbu protiv terorizma, syber kriminala, trgovine ljudima i jedinicu za finansijske istrage. Istim aktom je, kao što sam pomenula ranije, osnovan i Specijalni policijski tim za saradnju sa specijalnim tužilaštvom. Novim slučajevima je poboljšan bilans ostvarenih rezultata u prethodnoj godini sa posebnim naglaskom na porastu zapljene droge za 30% u odnosu na prethodnu godinu. Efekte navedenih novoosnovanih organizacionih cjelina ćemo naravno mjeriti u narednom periodu. Naglašavam da će ova godina zahtijevati dodatne napore na ispunjenju privremenih mjerila, kojih ovo poglavlje ima 38. od čega presudno zavisi nastavak naših integracija.
POBJEDA: Možete li ukratko objasniti kako teku sastanci tokom pregovora. Da lije u pitanju pregovaranje ili uslovljavanje od strane Evropske unije?
CEROVIĆ: U pitanju je pregovarački proces u kojem moramo da ispunimo određene uslove. Bez ispunjenja tih uslova svakako nema ulaska u Evropsku uniju, međutim najvažnije je razumjeti da uslovi koje nam postavlja EU predstavljaju podstrek daljem razvoju, a da bi ih ispunili, EU nam pomaže i postavlja se kao partner. Od EU imamo podršku u izradi strateških dokumenta, u izradi zakonske regulative, u organizaciji obuka, seminara, konferencija, ali i finansijsku podršku. Moramo da radimo na jačanju administrativnih kapaciteta
POBJEDA: Koliko ste generalno zadovoljni administrativnim kapacitetima Crne Gore u pregovaračkom procesu? CEROVIĆ: Administrativni kapaciteti su najvažniji resurs koji mora da se razvija i usavršava. To je uvijek dugoročan proces i na to moramo da računamo.
I mi, naravno, imamo takav pristup. U kontinuitetu se realizuju brojne obuke i različiti vidovi usavršavanja. Efekti tog usavršavanja se odmah reflektuju na rezultate koje proizvodimo. Radna grupa za poglavlje 24 je svojim rezultatom, ocijenjenim od strane Evropske komisije, pokazala da ima kapaciteta za integracioni proces, kao i da je spremna da usvaja nova znanja, neophodna za nove uslove življenja i buduće vrijeme.
Komunikacija je ključna
POBJEDA: Poglavlje za koje ste Vi zaduženi jedno je od najtežih u pregovaračkom procesu. Koliko članova broji ova radna grupa i da li je koordiniranje tim poglavljem prevelika odgovornost?
CEROVIĆ: Radna grupa za poglavlje 24, kojom rukovodim, ima 46 članova koji rade na deset segmenata. Evropska unija je prvi put primijenila novi koncept koji primat daje sektoru vladavine prava od čijeg progresa zavisi cjelokupan proces evropskih integracija. Upravo to ovo poglavlje čini veoma zahtjevnim i teškim, ali ga svi u grupi vidimo kao izazov. Efikasna komunikacija sa glavnim pregovaračem Aleksandrom Andrijom Pejovićem i njegovom kancelarijom i timom Evropske komisije koji je zadužen za naše poglavlje, na čelu sa gospodinom Dirkom Langeom, nam je od velikog značaja.
Izvor: Pobjeda
