Intervju sa Nadom Vojvodić, pomoćnicom generalnog sekretara Vlade Crne Gore – rukovodilac Sektora za informisanje javnosti o Evropskoj uniji i procesu pristupanja Evropskoj uniji.
Koji su po Vama najveći uspjesi Strategije za informisanje građana (2014-2018) i koje su naučene lekcije iz procesa realizacije ove strategije?
Tokom proteklih pet godina napravljen je značajan pomak u oblasti komuniciranja procesa evropske integracije u Crnoj Gori. Realizacija pet akcionih planova je doprinijela boljem razumijevanju procesa evropske integracije kod građana i obezbijedila podršku pristupanju Crne Gore EU. Uspostavljanje institucionalnog okvira za komuniciranje i strateški pristup osigurali su ispunjavanje ciljeva koje smo postavili ovim dokumentom i osnažili dijalog sa svim segmentima društva na temu evropske integracije. Rezultati istraživanja koja se sprovode kontinuirano, pokazuju da građani percipiraju pozitivne efekte procesa pristupanja EU. Tako je posljednje istraživanje javnog mnjenja, iz septembra ove godine, potvrdilo stabilan pozitivan trend koji imamo godinama kad je pitanju stav građana u odnosu na evropsku integraciju Crne Gore. Prema podacima iz tog istraživanja, pozitivan stav o EU ima 67,4% građana, a pristupanje Crne Gore EU lično podržava 65,9% građana. Takođe, stepen informisanosti graana, u rđazličitoj mjeri, prelazi 82%. Posebnu vrijednost petogodišnjeg sprovoenja Strategije predstavlja činjenica da smo osnažili kapacitete institucija i organizacija i unaprijedili saradnju Vlade sa Skupštinom, lokalnim samoupravama, nevladinim organizacijama, akademskom i poslovnom zajednicom i medijima u dijelu komuniciranja procesa evropske integracije. Ta saradnja je iznjedrila značajne partnerske projekte i zajedničke aktivnosti koje su naišle na pozitivan prijem kod građana, poboljšale dostupnost i kvalitet informacija, ali i interesovanje građana za proces evropske integracije. Brendiranjem procesa, kroz primjenu vizualnog identiteta, logoa „EU4ME“, u okviru kog su kreirani web portal i društvene mreže, ali i sprovedene brojne kampanje, proces je dobio svoju speci¬čnu prepoznatljivost, ne samo u Crnoj Gori nego i u regionu i šire. Iz sprovođenja prethodne strategije smo izvukli i lekcije koje će nam pomoći u primjeni novog strateškog dokumenta u predstojećem periodu. Prije svega, naučili smo da je jako važna izgradnja timskog duha, uz efikasnu koordinaciju svih učesnika u procesu komuniciranja. Naučili smo da je važno komunicirati razumljivim, sadržajnim jezikom koji će izazivati interesovanje ljudi, kao i da je neophodno kontinuirano pratiti savremene trendove u komuniciranju i učiti na dobrim primjerima.
Koliko je značajna uloga nevladinih organizacija u procesu informisanja gradjana o pristupanju Crne Gore Evropskoj uniji i generalno informisanju gradjana o evropskim vrijednostima?
Nevladine organizacije imaju važnu ulogu u procesu evropske integracije. Imajući u vidu speci¬čna znanja i iskustvo, kao i posjedovanje sopstvenih kapaciteta, one predstavljaju važnog partnera i multiplikatora u dijelu informisanja javnosti. Sprovođenje prethodne strategije informisanja je pokazalo da je važno jačati partnerstvo sa nevladinim organizacijama i, kroz koordinisane i zajedničke aktivnosti, uključiti ih u komuniciranje procesa zarad postizanja boljih rezultata. Tokom proteklih godina nevladine organizacije su, što samostalno, što u saradnji sa nacionalnim i lokalnim organima vlasti, realizovale brojne aktivnosti, projekte i kampanje koje kontinuirano doprinose unapređenju informisanosti građana i njihovoj motivaciji da postanu aktivni učesnici procesa. Naš cilj je da kroz sprovoenje nove strategije informisanja ovu saradnju dodatno osnažimo.
Na osnovu Vašeg iskustva u sprovođenju nekoliko Strategija za informisanje građana o pristupanju Crne Gore Evropskoj uniji, koje su najveće razlike između aktivnosti i pristupa nevladinih organizacija i aktivnosti državnih organa?
Vlada i njeni organi, u skladu sa principima otvorenosti i transparentnosti, su prije svega u obavezi da građanima pruže tačne, pravovremene i sveobuhvatne informacije o procesu pristupanja EU. Takođe, Crna Gora je prepoznata kao država u kojoj nevladine organizacije i Vladini resori grade partnerske odnose i učestvuju u informisanju i edukaciji građana u svim oblastima, naročito na polju evropske integracije, kroz promociju evropskih vrijednosti, standarda, politika, a naročito predstavljanju i praćenju reformskih aktivnosti Vlade u pregovorima o pristupanju EU. Na ovaj način radimo na ispunjenju zajedničkog cilja, a to je da građani dobiju blagovremene, tačne i pristupačne informacije o procesu pristupanja Evropskoj uniji, da se stimulišu javne debate o ovim pitanjima i osigura podrška građana za pristupanje EU. Kada je riječ o pristupu, nevladine organizacije imaju kreativnu slobodu da koriste nešto neformalniji i, dozvolite mi reći, projektno orijentisan pristup. No, važno je primijetiti da je Vlada, tokom proteklog perioda, prateći trendove komuniciranja, uvela nove formalne i neformalne oblike komunikacije, što doprinosi kreiranju otvorenog i neposrednog kontakta sa građanima, poput kvizova znanja i otvorenih vrata za mlade, podsticanja debate kroz organizaciju različitih foruma, posjete lokalnim samoupravama i sl. Upravo iz ovih razloga ne vidim značajnije razlike u pogledu pristupa i organizacije aktivnosti.
Gdje Vi vidite prostor za inter-sektoralnu saradnju, zajedničke aktivnosti itd?
I pored značajnih iskoraka na ovom polju, postoji dosta prostora za zajedničke aktivnosti koje će unaprijediti informisanost i razumijevanje građana o pristupanju Crne Gore EU. Tu, prije svega, mislim na potrebu intenziviranja aktivnosti na lokalnom nivou, kroz realizaciju zajedničkih aktivnosti koje uključuju NVO, lokalne vlasti i lokalne medije. Takođe, poseban fokus bi trebalo da bude na informisanosti i edukaciji mladih, u saradnji sa resornim ministarstvom i školama. Važno je zajednički koristiti komunikacione kanale, unaprijediti koordinaciju, kroz redovno informisanje o planiranim aktivnostima, te zajednički nastupati na javnim događajima o procesu integracije u EU, kako bi se ostvario multiplikatorski efekat u komuniciranju evropskih vrijednosti.
Duži niz godima ste bili kontakt osoba za saradnju sa NVO i veza izme u organa u kojima ste radili sa nevladinim sektorom. Na osnovu vašeg ličnog iskustva koliko se NVO sektor promijenio od perioda kada ste vi počeli vašu saradnju sa NVO sektorom do danas?
Od 2004, kada sam imenovana za kontakt osobu za saradnju s NVO-ima, promijenilo se mnogo, vjerujem na bolje. Tokom prethodnih godina su donijeti strateški dokumenti kojima je uređen pravni status nevladinih organizacija, u skladu sa međunarodnim standardima i dobrom uporednom praksom. Iako prostora za unapređenje i dalje ima, činjenica je da su tokom proteklih petnaest godina smanjene predrasude, unapređeno povjerenje i ojačana saradnja. Ovo je posebno vidljivo na polju evropske integracije gdje, nevladine organizacije pružaju podršku i sarađuju sa Vladom na principima partnerstva u ostvarivanju zajedničkih projekata. Taj partnerski odnos je potvrđen kroz učešće nevladinih organizacijau radu radnih grupa za vođenje pristupnih pregovora, radnim tijelima za sprovođenje Strategije informisanja, tijelima zaduženim za Ipu, kao i u izradi velikog broja nacionalnih i lokalnih strategija, reformskih programa i zakona. Značaj saradnje Vlade i civilnog društva potvrđuje i činjenica da je ova oblast postala sastavni dio političkih kriterijuma za članstvo u EU.
Kada govorimo o razvoju NVO sektora tokom posljednjih 15 godina, osim toga što danas imamo daleko veći broj registrovanih organizacija, činjenica je da su one unaprijedile sopstvene kapacitete i izgradile ekspertizu za pojedine oblasti, te da svojim djelovanjem doprinose ostvarivanju društvenih ciljeva. Osim toga, nevladine organizacije su izuzetno uspješne u pisanju projekata i povlačenju EU sredstava kojima se realizuju aktivnosti koje doprinose rješavanju pitanja od životnog interesa za građane.
Uzimajući u obzir da se zbog predstojećih evropskih izbora, unutrašnjih reformi u EU ali i donekle sporijem otvaranju i zatvaranju pregovaračkih poglavlja očekuje i pad povjerenja gra ana u proces ili u nekim slučajevima nezainteresovanost za proces, koji pristup će nadležni organi preduzeti da bi održali interesovanje za EU integracije i zaustavili eventualni talas euroskepticizma?
Ključni cilj procesa evropske integracije nije članstvo u EU nego sprovođenje reformi koje će osigurati dostizanje evropskih standarda i kvaliteta života naših građana. Upravo zato, pristupni pregovori predstavljaju mehanizam koji će transformisati društvo kako bi ono najbolje odgovaralo potrebama građana. Upravo ćemo primjenom nove Strategije informisanja nastojati da prilagodimo poruke kako se ne bi stvorio zamor od komunikacije i kako bi se maksimizirao efekat razumijevanja reformskih procesa. Nova Strategija je prilagođena aktuelnom trenutku u procesu pristupanja i savremenim komunikacionim kanalima, pa će doprinijeti da građani budu još bolje informisani o evropskoj integraciji Crne Gore. Naš cilj u naredne četiri godine je da unaprijedimo funkcionisanje sistema u kojem će se obezbijediti profesionalno, e¬kasno i koordinisano komuniciranje procesa evropske integracije na nivou državne i lokalne uprave, kao i da obezbijedimo jasne, sveobuhvatne i pravovremene informacije o prednostima i obavezama koje proizilaze iz članstva kroz razumljive, atraktivane i prilagođene poruke. Takođe, radićemo na unapređenju prepoznatljivosti procesa pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji na međunarodnom nivou kroz informisanje međunarodne javnosti o aktivnostima, reformama i uspjesima iz tog procesa.
Izvor: NVO Bilten – Centar za razvoj nevladinih organizacija
