Glavna pregovaračica Crne Gore s Evropskom unijom Zorka Kordić učestvovala je danas na konferenciji „Strateški tokovi 2021: Evropska unija i Zapadni Balkan u eri nakon Angele Merkel“, koju su organizovali Forum za strateške studije FORST iz Beograda i kancelarija Fondacije Fridrih Ebert u Beogradu. Konferencije ovog tipa se održavaju od 2009. godine kako bi se na njima raspravljalo o strateškim pitanjima, bez uplitanja dnevnopolitičkih zbivanja. Učesnici na panelu na kojem je govorila Kordić bili su i Kalinka Gaber, državna sekretarka za evropske poslove u Vladi Republike Sjeverne Makedonije, Neven Cvetićanin, predsjednik FORST-a i Žan Mari Bokel, bivši ministar u Vladi Republike Francuske.
U video poruci učesnicima konferencije, Mihael Rot, državni sekretar za Evropu u Ministarstvu vanjskih poslova Njemačke, je podsjetio da je Njemačka već dugi niz godina posvećena Zapadnom Balkanu i poručio da će tako i ostati, a da je integracija zemalja Zapadnog Balkana u Evropsku uniju strateški interes i Njemačke i cijele Unije. Berlinski proces koji je pokrenula Njemačka kao komplementaran procesu evropske integracije pružio je podršku državama Balkana i u političkom i u finansijskom smislu, kroz brojna infrastrukturna ulaganja, što će se nastaviti i u narednom periodu kroz Ekonomski i investicioni plan za Zapadni Balkan. Zaključio je da se u procesu proširenja moraju izbjeći dalja odlaganja kako bi se održao kredibilitet EU na Zapadnom Balkanu.
Zorka Kordić se osvrnula na 9. godišnjicu pregovora Crne Gore s Unijom i iznijela ubjeđenje da će nova metodologija pregovora donijeti i novu dinamiku. Evropska budućnost regiona je ključna za stabilnost cijele Evrope i Crna Gora želi da bude primjer da je evropska vizija garant stabilnosti. Težnja ka članstvu u EU, zajedno sa potpunom usklađenošću sa Zajedničkom vanjskom i bezbjednosnom politikom EU i članstvom u NATO-u, su vodilje naše vanjske politike. S obzirom da Zapadni Balkan vidi svoju budućnost u EU, iznijela je mišljenje da Balkan treba uključiti u Konferenciju o budućnosti Unije, ali ne kao temu u smislu politike proširenja već kao aktivne učesnike u diskusiji o raznim sektorskim politikama. Za evropsku perspektivu Balkana ulogu Njemačke je ocijenila ključnom i nezamjenjivom. 2025. godinu kao vremensku odrednicu za naredno proširenje EU, koja se pominje i u nekim evropskim dokumentima, smatra dobrim orijentirom za administraciju i pregovaračku strukturu da ubrzaju reforme kako bi se do kraja 2024. postigla interna spremnost za zatvaranje pregovora, ali se nada da bi se precizniji rokovi mogli dobiti tokom predsjedavanja Češke Savjetom. U međuvremenu se moramo posvetiti reformama, prvenstveno u oblasti vladavine prava, uz širok politički konsenzus svih parlamentarnih stranaka koje u svojim programima imaju članstvo u EU kao prioritet. Tako ćemo održati i visoku podršku građana (75%) članstvu Crne Gore u Uniji. Zaključila je da Crna Gora želi da bude primjer stabilnosti, uspješnog usklađivanja sa sistemom vrijednosti EU i podrška drugim državama u regionu.
Kalinka Gaber je sa žaljenjem konstatovala da je podrška građana Sjeverne Makedonije članstvu u Evropskoj uniji na najnižem nivou (58%) od kako je ta država prije 20 godina potpisala Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju i tako otpočela svoj evropski put. Takođe, nakon postizanja sporazuma sa Grčkom 2018. godine očekivao se i napredak Sjeverne Makedonije u evropskim integracijama, ali je blokada Bugarske zbog neriješenih bilateralnih pitanja spriječila otvaranje pregovora s EU. Naglasila je da je Sjeverna Makedonija i za regionalnu saradnju i za Berlinski proces, ali da ti procesi nikako ne smiju biti supstitut za evropsku integraciju. Zbog toga će se u narednom periodu fokusirati na reforme u oblasti vladavine prava, nadajući se da će to, uz bolje komuniciranje procesa ka građanima, rezultirati ponovnim porastom povjerenja građana u evropsku integraciju. Zaključila je da je nova metodologija vratila proces proširenja u fokus EU, a da države Zapadnog Balkana moraju preuzeti vlasništvo nad procesom.
Nenad Cvetićanin je iznio mišljenje da živimo u vremenu kada je sve geopolitika, pa i članstvo država Zapadnog Balkana u Evropskoj uniji. Vjeruje da prvi put poslije skoro 2 vijeka Zapadni Balkan nije prioritet svjetskim silama, uključujući i EU, jer nema konflikata. To stanje bismo trebali da iskoristimo da „gradimo sami sebe“ i da kroz reforme na unutrašnjem planu, ali i konstruktivne odnose na Balkanu i s Unijom, doprinesemo da Evropa bude stabilan i prosperitetan kontinent.
Žan Mari Bokel je govorio o principu strateške autonomije Evropske unije koju zagovara Francuska i o potrebi konsolidacije Evropske unije kao geopolitičkog aktera. Ukazao je da se Francuska vraća na Zapadni Balkan, što je važno i u kontekstu interesovanja trećih strana za ovo područje, a u susret preuzimanju predsjedavanja Savjetom EU, iako se ono preklapa sa francuskim izborima, i da je, bez obzira na demokratsku neizvjesnost ko će biti budući lideri pojedinih država članica, za stratešku stabilnost cijelog evropskog kontinenta važna evropska perspektiva Zapadnog Balkana.
KANCELARIJA ZA EVROPSKE INTEGRACIJE
