Danas je u Podgorici organizovan Okrugli sto povodom početka sprovođenja strategijskih projekata IPA Jadranskog prekograničnog programa, koji je otvorio državni sekretar za evropske integracije i nacionalni koordinator za Ipu ambasador Aleksandar Andrija Pejović. Na skupu su, pored predstavnika Ministarstva vanjskih poslova i evropskih integracija, učestvovali i predstavnici Ministarstva finansija, Zajedničkog tehničkog sekretarijata iz Akvile (Italija) kao i korisnici projekata.
Cilj Jadranskog prekograničnog programa je jačanje kapaciteta za održivi razvoj jadranskog regiona, kroz:
– Jačanje istraživanja i inovacija, s ciljem unapređenja konkurentnosti i boljeg razvoja jadranske oblasti kroz ekonomsku, socijalnu i međunarodnu saradnju;
– Promocija, unapređenje i zaštita prirodnih i kulturnih resursa, kroz zajedničko upravljanje tehnološkim i prirodnim rizicima;
– Jačanje i integracija postojećih infrastrukturnih mreža i razvoj transportnih, informacionih i komunikacionih usluga.
IPA Jadranski prekogranični program obuhvata teritorije četiri zemlje članice (Italija, Grčka, Slovenija i Hrvatska) i četiri zemlje proširenja (Crna Gora, Srbija, Albanija i BiH). Upravo u tome je njegova vrijednost, da pruža mogućnost da podjednako objedinimo snage kako bismo zajednički radili na evropskoj budućnosti svih zemalja programa.
U okviru Poziva za podnošenje projektnih predloga za strategijske projekte, odobreno je 11 projekata u kojima u svojstvu partnera učestvuje 14 crnogorskih organizacija i institucija. Ukupna vrijednost projekata je 73,8 miliona eura, od čega je za crnogoske institucije opredijeljeno 4,2 miliona eura, odnosno 5,6% sredstava.
Ambasador Pejović je istakao značaj ovih projekata za unapređenje kapaciteta organizacija i institucija regiona, putem razmjene ideja i iskustava, čime se doprinosi identifikovanju zajedničkih pristupa u rješavanju sličnih izazova s kojima se zemlje partneri suočavaju, a koji se odnose na sljedeće oblasti: unapređenje istraživanja i inovacija; podršku razvoja inovativnih malih i srednjih preduzeća; zaštitu i unapređenje morskog i obalnog područja; poboljšanje upravljanja prirodnim i kulturnim nasljeđem; podršku inicijativama održivog turizma, razvoja fizičke infrastrukture i podršku održivih sistema transporta. Iskazao je uvjerenje da će iskustva crnogorskih institucija i organizacija u pripremi i sprovođenju projekata doprinijeti jačanju potrebnih kapaciteta i da će na taj način olakšati sprovođenje projekata iz sredstava Evropske unije, i time obezbijediti veću upotrebu raspoloživih EU sredstava u Crnoj Gori.
Jadranska oblast je izuzetno značajna za realizaciju projekata uzimajući u obzir blisku istorijsku, geografsku, kulturološku, društvenu i ekonomsku vezu država učesnica u programu. Ne manje važna je i činjenica da zajedničkim radom doprinosimo ostvarenju ciljeva kohezione i regionalne politike Evropske unije, kao i kreiranju novih oblika integracije i stvaranju veza između teritorija u međusobnom interesu cjelokupnog Jadranskog regiona, istakao je Pejović.
Prekogranična saradnja (II komponenta Ipe) predstavlja okvir za ubrzane ekonomske integracije koji ima za cilj promociju dobrosusjedskih odnosa, stabilnost i prosperitet regiona i povezivanje ljudi u pograničnim područjima, kroz saradnju u zajedničkim projektima kojima se podstiče balansiran i održiv razvoj pograničnih regiona.
Crna Gora učestvuje u 8 programa i to: bilateralni programi: Albanija – Crna Gora; Bosna i Hercegovina – Crna Gora; Crna Gora – Kosovo*; Hrvatska – Crna Gora; Srbija – Crna Gora; multilateralni prekogranični program: IPA Jadranski prekogranični program; i transnacionalni programi: Program Jugoistočna Evropa i Mediteranski program.
Kratak prikaz odobrenih projekata iz Poziva za strategijske projekte:
HILISTIC – Sveobuhvatna zaštita od šumskih požara jadranskog područja, ima za cilj prevenciju i smanjenje prirodnih rizika sa specijalnim fokusom na nekontrolisane šumske požare kroz poboljšanje, promociju i jačanje institucionalnih mogućnosti u sprovođenju politika, procedura i mehanizama koordinacije. Crnogorski partner je Crnogorska akademija nauka i umjetnosti (CANU), dok je period realizacije projekta oktobar 2013 – mart 2016.
EUROPE – Jadranski pomorski transport, ima za cilj definisanje i isprobavanje zajedničke IPA inicijative inovativnih multimodalnih transportnih rješenja kroz povezivanje predstavnika svih nivoa javnog i privatnog sektora. Crnogorski partner je Ministarsto pomorstva i saobraćaja, dok je period realizacije novembar 2013 – mart 2016.
PACINNO – Platforma za trans-akademik saradnju i inovacije, ima za cilj osnaživanje istraživačkih i inovativnih kapaciteta kao i jačanje inovativnosti malih i srednjih preduzeća kroz zajedničke aktivnosti odnosno umrežavanje sa ciljem jačanja konkurentnosti jadranskog područja. Crnogorski partner je Ekonomski fakutet Podgorica, dok je period realizacije novembar 2013 – mart 2016.
DRINKADRIA – Mreža za snabdijevanje vodom za piće jadranskog regiona, ima za cilj optimizaciju integrisanog upravljanja vodosnabdijevanjem sa posebnim osvrtom na dugoročne potrebe za vodom i efikasnost sitema iz ugla klimatskih promjena i socio-ekonomskih faktora jadranskog regiona. Crnogorski partner je JP “Vodovod i kanalizacija” Nikšić, dok je period realizacije novembar 2013 – mart 2016.
BALMAS – Upravljanje sistemom balasnih voda radi zaštite Jadranskog mora, ima za cilj stvaranje zajedničkog, prekograničnog sistema koji povezuje sve istraživačke, ekspertske, nacionalne autoritete sa ciljem izbjegavanja neželjenih rizika za ljude i životnu sredinu, a kroz kontrolu i upravljanje brodskih balasnih voda i sedimenata. Crnogorski partner je Uprava pomorske sigurnosti, Ministarsvo pomorstva i saobraćaja i Institut za biologiju mora, Univerzitet Crne Gore, dok je period realizacije novembar 2013 – mart 2016.
SMART INNO – Pametna mreža i klaster održivih inovacija, ima za cilj uspostavljanje »pametnog« sistema umrežavanja radi nadgledanja i podrške istraživačkih i inovativnih kapaciteta malih i srednjih preduzeća jadranskog regiona sa ciljem jačanja konkurentnosti i njihovog održivog razvoja kroz jačanje investicija. Crnogorski partner je Direkcija za razvoj malih i srednjih preduzeća, dok je period realizacije novembar 2013 – mart 2016.
ADRIATinn – Jadranska mreža za razvoj naprednog istraživanja i inovacija, ima za cilj jačanje istraživačkih i inovativnih kapaciteta kao i podrška inovacija u sektoru malih i srednjih preduzeća kroz zajedničke aktivnosti ili umrežavanje i kroz jačanje konkurentnosti jadranskog područja, odnosno jačanje održivog, prekograničnog ekosistema za mala i srednja preduzeća u sektoru bio-ekonomije i energije. Crnogorski partner je Univerzitet Crne Gore – ETF, Privredna komora i Direkcija za razvoj malih i srednjih preduzeća, dok je period realizacije novembar 2013 – mart 2016.
HERA – Održivo upravljanje turizmom jadranskog kulturološkog nasleđa, ima za cilj razvoj zajedničke prekogranične platforme jadranskog područja za upravljanje i promociju održivog turizma koji se bazira na zajedničkom kulturološkom nasleđu. Crnogorski partner je Ministarstvo održivog razvoja i turizma, dok je period realizacije novembar 2013 – mart 2016.
AdriHealthMob – Jadranski model održive mobilnosti u sektoru zdravstva, ima za cilj razvoj prekograničnog modela održivih i efikasnih transportnih usluga u sektoru zdravstva sa ciljem poboljšanja prevoza pacijenata i poboljšanja pristupačnosti zdravstvenim uslugama. Crnogorski partner je Ministarstvo zdravlja, dok je period realizacije novembar 2013 – mart 2016.
DeFishGear – Sistem upravljanja napuštenom ribarskom opremom u jadranskom regionu, ima za cilj stvaranje strategije za smanjenje zagađenja čvrstim otpadom Jadranskog mora. Crnogorski partner je Univerzitet Crne Gore, Institut za biologiju mora, dok je period realizacije novembar 2013 – mart 2016.
EA SEA-WAY – Evropsko-Jadranski MORSKI-PUT, ima za cilj poboljšanje pristupačnosti i mobilnosti putnika u jadranskom području i zaleđu, kroz razvoj novih prekograničnih, održivih i integralnih transportnih usluga i kroz poboljšanje neophodne fizičke infrastrukture vezane za te usluge. Crnogorski partner je AD Luka Bar, dok je period realizacije novembar 2013 – mart 2016.
