Pregovarački proces je danas složeniji i počiva na novom pristupu koji je više usmjeren na konkretne rezultate, a specifičnosti pregovaranja s državama kandidatima ukazuju na potrebu individualne procjene napretka, poručio je ministar evropskih poslova Aleksandar Andrija Pejović na predstavljanju publikacije “Analiza mjerila za Crnu Goru kroz poređenje mjerila za Hrvatsku i Srbiju”. Analiza je izrađena u okviru projekta „Jačanje kapaciteta crnogorske uprave za proces pristupanja EU i instrument IPA II“, koji finansira EU.
Ministar Pejović je podsjetio da je sistem mjerila prvi put uveden nakon otvaranja pregovora Turske i Hrvatske s EU, a da je Crna Gora, uvođenjem privremenih mjerila, uz početna i završna dobila još dodatne obaveze u pregovorima. Naglasio je da je Crna Gora spremna da do kraja godine dobije i završna mjerila za ta dva poglavlja, i time zaokruži još jednu fazu pregovora.
„Proces pregovora više nije isti kao ranije i počiva na novom pristupu, usmjeren je više na konkretne rezultate, a od države kandidata se očekuje da, i prije nego stupi u članstvo, funkcioniše kao članica EU. Nije lako godinama prije nego ste članica funkcionisati na taj način jer nemate sisteme, institucije ni fondove koji su na raspolaganju državama članicama“, rekao je ministar Pejović.
On je ukazao na značaj regionalne saradnje u procesu evropske integracije, podsjetivši da su Crnoj Gori mnogo pomogla hrvatska iskustva koje su kolege dijelile od samog početka pregovaračkog procesa, kao što to i Crna Gora danas radi s kolegama iz Srbije.
Šefica pregovaračkog tima Srbije, Tanja Miščević, predstavljajući iskustva te zemlje u pregovorima s EU, je ukazala na najveću specifičnost u pregovorima Srbije i Unije koja se ogleda u pregovaračkom poglavlju 35.
Kako je rekla, to nije poglavlje o Kosovu, već poglavlje kojim se prati sprovođenje svega što je dogovoreno u dijalogu o normalizaciji odnosa između Beograda i Prištine. “S EU ne pregovaramo o statusu Kosova jer je EU statusno neutralna, imajući u vidu stav pet članica koje nijesu priznale nezavisnost Kosova, nego sa Pristinom dogovaramo normalizaciju odnosa”, pojasnila je Miščević.
Ona je istakla da Srbija ne podržava princip koji podrazumijeva grupno pristupanje EU, već princip regate, ukazujući da je važno pratiti šta susjedi rade u procesu pristupanja.
Član hrvatske pregovaračke grupe za poglavlja 23 i 24, Kristian Turkalj, ocijenio je da, u konačnom, od države kandidata zavisi koliko će brzo pregovarati s EU, ali da treba imati u vidu i širi kontekst, odnosno situaciju u državama članicama EU.
“Ključ će biti u dinamici pregovora i ispunjavanju mjerila. To su glavna načela i tu vidimo glavne razlike u pristupu, sad su uvedena privremena mjerila za poglavlja 23 i 24. Važno je da fokus bude na vladavini prava, i činjenica da su sva poglavlja vezana za 23 i 24, usložnjava stvar”, rekao je on.
Turkalj je istakao da je ispunjavanje mjerila korisno zbog suštinskih promjena u društvu i koristi koje donose građanima država kandidata. Podsjetio je da su pregovori Hrvatske i EU trajali 5 godina i 8 mjeseci, a da je tokom tog perioda doneseno 370 zakona i 1133 podzakonska akta.
