Sloboda pružanja usluga predstavlja jednu od četiri ekonomske slobode, što je od posebne važnosti za otvorenu i eurizovanu ekonomiju Crne Gore, snažno orijentisanu na sektor usluga i privlačenje stranih investicija. Sektor usluga predstavlja više od 70 odsto BDP-a i pokretačku snagu stvaranja novih radnih mjesta, pa su Evropski parlament i Savjet krajem 2006. donijeli Direktivu o uslugama na unutrašnjem tržištu, sa obavezom implementacije u državama članicama najkasnije tri godine od njenog objavljivanja.
Generalni direktor za multilateralnu i regionalnu trgovinsku saradnju i ekonomske odnose sa inostranstvom u Ministarstvu ekonomije Goran Šćepanović u intervjuu Dnevnim novinama kazao je da implementacija prvenstveno podrazumijeva usklađivanje zakonskih i podzakonskih akata za države članice EU.
U cilju efikasnog prenošenja Direktive u nacionalno zakonodavstvo, iz budžetske linije EU IPA 2012, Ministarstvu ekonomije je odobren dvogodišnji ALA projekat koji realizuje Agencija za međunarodnu saradnju njemačke Vlade (GIZ) sa planom podrške u periodu februar 2014 februar 2016. Međutim, projekat je produžen do kraja jula 2016.
DN: Šta je do sada urađeno na implementaciji Direktive u zakonodavstvo Crne Gore?
Analizirano je preko 130 propisa i istovremeno identifikovano 290 uslužnih djelatnosti. Nakon analize uslijedila je priprema Akcionog plana za transponovanje Direktive o uslugama u nacionalno zakonodavstvo koji je usvojila Vlada Crne Gore na sjednici od 25. juna 2015. godine. Ovaj dokument je od posebnog značaja, jer predviđa aktivnosti na implementaciji Direktive u periodu od 2015-2018. godine. Osim pomenutog, radi se i na Zakonu o uslugama kojim se uređuje pravo na osnivanje i slobodu pružanja usluga u Crnoj Gori i osiguravaju pravila za postojeće i nove usluge koje se pojavljuju na I tržištu.
DN: Koja je uloga Ministarstva ekonomije u ovom kompleksnom projektu?
Ministarstvo ekonomije je korisnik ALA projekta kao državni organ nadležan za sprovođenje trgovinske politike. Zbog kompleksnosti projekta definisan je mehanizam koordinacije aktivnosti, tako što je februara 2013. godine od strane Savjeta za unapređenje poslovnog ambijenta, regulatornih i strukturnih reformi, imenovana Radna grupa za sprovođenje aktivnosti na transponovanju Direktive o uslugama u nacionalno zakonodavstvo, na čijem čelu je generalni direktor u Ministarstvu ekonomije. Bitno je istaći da, u cilju realizacije obaveza, ova radna grupa koordinira proces u koji je uključeno 14 ministarstava, kao i Uprava za inspekcijske poslove, Agencija za civilno vazdohoplovstvo, Uprava za pomorsku sigurnost, Agencija za ljekove i medicinska sredstva, Uprava za mlade i sport, Fitosanitarna uprava, Agencija za duvan, Veterinarska uprava, Advokatska komora, Inženjerska komora i Privredna komora Crne Gore. Pored navedenih institucija, Radna grupa kroz aktivnosti na podizanju svijesti javnosti radi na uključivanju organa lokalne samouprave.
DN: I Koja je svrha Direktive o uslugama?
Glavni cilj usvajanja Direktive o uslugama je da se napravi napredak prema unutrašnjem tržištu usluga tako da, kako firme, tako i potrošači, mogu u potpunosti aa iskoriste mogućnosti koje pruža ovaj najveći sektor evropske ekonomije. Direktiva o uslugama je veliki korak naprijed u osiguravanju da i pružaoci i korisnici usluga jednostavnije ostvare korist osnovnih sloboda zagarantovanih Ugovorom o funkcionisanju Evropske unije slobode osnivanja i slobode prekograničnog pružanja usluga. Kako bi se to i postiglo, odredbe Direktive usmjerene su na pojednostavljivanje administrativnih procedura, uklanjanje prepreka za uslužne aktivnosti, kao i poboljšanje uzajamnog povjerenja između država članica i povjerenja pružaoca i potrošača u unutrašnje tržište.
Treba istaći da je analiza uticaja implementacije Direktive o uslugama pokazala da je uticaj njenog sprovođenja različit između država članica. Zemlje koje su značajnije ukinule barijere pružanju usluga više su uvozile, privlačile su više evropskih SDI i imale su veći uticaj na rast ukupne produktivnosti. Konačno, ukupni uticaj zavisi i od sektorske strukture nacionalnih ekonomija. Zemlje koje su više orijentisane na usluge, ukidanjem barijera, ostvaruju veći uticaj na privredni rast.
DN: I Kako će Direktiva o uslugama pomoći malim i srednjim preduzećima u Crnoj Gori da unaprijede posao?
Usluge igraju važnu ulogu u svim djelovima evropske ekonomije, a posebno u malim i otvorenim sistemima, koji intenzivno mijenjaju svoju privrednu strukturu. Crna Gora kao članica Svjetske trgovinske organizacije, potpisnica više sporazuma o slobodnoj trgovini, te zemlja koja već tri godine pregovara članstvo u EU i kontinuirano unapređuje poslovni ambijent redukcijom barijera biznisu već i danas znatno je liberalizovala pristup sektoru usluga.
MPS ostvaruju značajan uticaj na ekonomski razvoj Crne Gore i bitno doprinose dinamičnom tranzicionom procesu zemlje i stvaranju uslova da Crna Gora bude članica EU.
Značaj MSP u razvijenim tržišnim privredama najbolje ilustruje primjer EU u kojoj od oko 204 miliona preduzeća čak 99 odsto čine MSP i koja kreiraju oko 75 miliona radnih mjesta. Takođe MSP učestvuju sa 70 odsto u ukupnom prometu, odnosno 60 odsto BDP EU.
Direktivom o uslugama se stvara povoljniji ambijent kroz pojednostavljenje administrativnih postupaka i formalnosti, smanjivanje troškova i vremena za pokretanje poslovne aktivnosti, objedinjavanje i osiguravanje transparentnosti informacija o pokretanju ili proširenju poslovanja, posebno vezano za MSP.
Seminari i radionice o značaju Direktive
Cilj je bio podizanje svijesti službenika nadležnih ministarstava Vlade Crne Gore o djelokrugu Direktive o uslugama kako bi bili u stanju da identifikuju usluge i aktivnosti obuhvaćene Direktivom, kao i ograničenja i autorizacije zahtjeva u skladu sa najznačajnim članovima Direktive (9-16 i 23-25), te zadržali ili opravdali graničenja koja postoje u našem zakonodavstvu. Pomenute aktivnosti su bile usmjerene na značaj Direktive o uslugama, na predstavljanje ekonomskih i socijalnih benefita njene implementacije kao i značaj njenog transponovanja u crnogorsko zakonodavstvo. Dva seminara su se odnosila na benefite uspostavljanja jedinstvene kontaktne tačke, tj. na koji način JKT pojednostavljuje procedure i eliminiše biznis barijere kod osnivanja i međugraničnom pružanju usluga. Takođe, predstavnici Radne grupe su prisustvovali konsultativnim sastancima sa predstavnicima EU i studijskoj posjeti u inostranstvu, sa istim ciljem.
Izvor: Dnevne novine
