Realizacija projekata koje je EU finansirala iz fondova Ipe doprinosi dostizanju evropskih standarda u najvažnijim društvenim oblastima i napredovanju država Zapadnog Balkana prema članstvu u EU, ocijenjeno je na regionalnoj konferenciji “Rezultati u korištenju pretpristupne podrške EU IPA 2007-2013“ koja je danas održana u Budvi.
Učesnici skupa iz država Zapadnog Balkana su predstavili ostvarene rezultate iz programskog perioda 2007-2013. i razgovarali o planovima koji se odnose na finansijsku perspektivu 2014-2020.
U okviru četiri panela su razmijenjena iskustva iz korištenja sredstava iz Ipe I i Ipe II i predstavljeni rezultati u komponentama koje se odnose na podršku tranziciji i jačanju institucija, regionalnom razvoju i razvoju ljudskih resursa i prekograničnoj saradnji.
Istaknuto je da je kroz Ipu I Evropska komisija za period 2007-2013. obezbijedila sredstva u iznosu od 11,5 milijardi eura za zemlje kandidate i potencijalne kandidate za članstvo u EU. Ta sredstva su iskorištena za sprovođenje reformi koje imaju za cilj usklađivanje sa standardima EU i unapređenje kvaliteta života građana kroz dalje jačanje demokratskih institucija i vladavine prava, reformu državne uprave, reformu privrede, poštovanje ljudskih i manjinskih prava, promociju rodne ravnopravnosti, jačanje civilnog društva, unapređenje regionalne saradnje, kao i dostizanje održivog razvoja i smanjenje siromaštva. Korisnici sredstava su bila ministarstva i organi upravi, lokalne samouprave, javne ustanove, organizacije civilnog društva, dok su krajnji korisnici bili građani država Zapadnog Balkana i Turske. Realizovani projekti su doprinijeli izgradnji i jačanju kapaciteta institucija, osnažili dobrosusjedske odnose i omogućili brži regionalni i ekonomski razvoj država korisnica Ipe.
Otvarajući konferenciju, ambasador Aleksandar Andrija Pejović je naglasio da je EU kroz Ipu pružila dragocjenu podršku Crnoj Gori u dostizanju evropskih standarda u najvažnijim i strategijski prioritetnim društvenim oblastima i istakao da se Crna Gora može pohvaliti izuzetno visokim stepenom iskorištenosti sredstava koja su joj bila na raspolaganju u periodu 2007-2013, što pokazuje da imamo znanja i vještina ne samo za planiranje nego i za uspješno sprovođenje projekata.
On je istakao da je u okviru I komponente dosad ugovoreno 93% i isplaćeno 78% sredstava, kao i da je u okviru programa prekogranične saradnje sprovedeno 204 prekogranična projekta, ukupne vrijednosti 35 miliona eura, čime je uspostavljena čvrsta susjedska saradnja u oblasti obrazovanja, kulture, sporta, turizma i zaštite životne sredine.
Takođe, ambasador Pejović je naveo da se otpočelo s realizacijom aktivnosti u okviru III i IV komponente u okviru kojih će se sprovoditi projekti koji se tiču saobraćaja, zaštite životne sredine, te zapošljavanja, obrazovanja, nauke i socijalne inkluzije.
„Tokom prethodnog sedmogodišnjeg perioda realizovani su značajni projekti, te je značajno napomenuti da je Crna Gora vrijedno radila na reformi pravosuđa, borbi protiv organizovanog kriminala i korupcije, zaštiti i promociji ljudskih i manjinskih prava, naročito marginalizovanih grupa. Nadalje, projekti su doprinijeli poboljšanju saobraćajne inftrastrukture i unapređenju sistema zaštite životne sredine, kao razvoju opština i unapređenju poslovnog ambijenta. Takođe, treba istaći i projekte prekogranične saradnje, kako sa susjedima tako i sa zemljama članicama EU, koji su rezultirali zajedničkim akcijama u oblastima kao što su obrazovanje, kultura, sport, turizam, zaštita životne sredine, socijalna kohezija“, kazao je ambasador Pejović.
On je podsjetio da je u prethodnom periodu, uz pomoć Ipe, a kroz Instrument za civilno društvo koji je uveden 2008, pružena finansijska i tehnička podrška razvoju civilnog društva, kao jednog od instrumenata za osnaživanje participativne demokratije na Zapadnom Balkanu.
Kad je riječ o finansijskoj perspektivi za period 2014-2020, ambasador Pejović je rekao da činjenica da će Crna Gora imati na raspolaganju 270,5 miliona eura, što je uvećanje za 10% u odnosu na prethodni finansijski period, predstavlja još jedan dokaz, kako uspješnosti dosadašnjeg rada tako i povjerenja EK u Crnu Goru.
U tom kontekstu je naglasio da su dosadašnji napori i rezultati dobra priprema za korištenje sredstava koja će Crnoj Gori biti dostupna iz strukturnih i investicijskih fondova nakon stupanja u članstvo EU, a čiji je iznos šest do deset puta veći u odnosu na sredstva koja su nam sad na raspolaganju.
Šef Jedinice za Crnu Goru u Generalnom direktoratu za proširenje i susjedsku politiku Evropske komisije Dirk Lange rekao je da finansijska podrška EU doprinosi procesu pristupanja Crne Gore Uniji, i na taj način pomaže zemlji da se bolje pripremi za preuzimanje obaveza iz njenog budućeg članstva u EU.
„Uvođenjem principa sektorske podrške budžetu u okviru IPA II za period 2014-2020, uticaj finansijske podrške će se povećati i postati mjerljiviji, a takođe će doprinijeti i unapređenju političkog dijaloga u pojedinačnim sektorima”, rekao je Lange.
On je zaključio da je konferencija u Budvi bila odlična prilika za razmjenu vrijednih iskustava i naučenih lekcija u širem regionalnom kontekstu.
